نتایج جدید آزمایش‌های بالینی درباره داروی دیابت و چاقی تیرزپاتاید باعث هیجان پزشکان شده است، زیرا نشان می‌دهد این دارو علاوه بر کمک به کاهش وزن، می‌تواند به درمان نارسایی قلبی و پیشگیری از دیابت نوع ۲ نیز کمک کند.
تیرزپاتاید، که با نام‌های تجاری Mounjaro (برای دیابت نوع ۲) و Zepbound (برای کاهش وزن) عرضه می‌شود، از خانواده سمگلوتاید است؛ ترکیبی که در داروهای پرطرفدار Ozempic و Wegovy وجود دارد.
تیرزپاتاید و پیشگیری از دیابت
در یکی از مطالعات جدید، اکثریت شرکت‌کنندگان پس از سه سال استفاده از این دارو همچنان از ابتلا به دیابت در امان ماندند. بر اساس گزارش منتشرشده در New England Journal of Medicine در ۱۳ نوامبر، افرادی که بیشترین دوز را دریافت کردند، به‌طور میانگین حدود ۲۰ درصد از وزن بدن خود را کاهش دادند.
در آزمایش دیگری که روی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی انجام شد، مشخص شد که تیرزپاتاید از پیشرفت مشکلات قلبی جلوگیری می‌کند. این یافته‌ها در ۱۶ نوامبر در کنفرانس انجمن قلب آمریکا ارائه شد و در New England Journal of Medicine منتشر گردید.
چرا این نتایج مهم هستند؟
دکتر سوزان یانوفسکی، متخصص تغذیه در موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی ایالات متحده، معتقد است که این یافته‌ها شواهد مهمی درباره ایمنی و اثربخشی بلندمدت تیرزپاتاید ارائه می‌دهند. او می‌گوید:
“وقتی صحبت از دارویی می‌شود که قرار است میلیون‌ها نفر برای مدت طولانی مصرف کنند، چنین شواهدی بسیار حیاتی هستند.”
تیرزپاتاید و سمگلوتاید هر دو هورمون GLP-1 را تقلید می‌کنند، که در تنظیم قند خون و اشتها نقش دارد. اما تفاوت اصلی این است که تیرزپاتاید علاوه بر GLP-1، هورمون GIP را نیز تقلید می‌کند، که ممکن است باعث تأثیرگذاری بیشتر آن شود.
تأثیر تیرزپاتاید بر نارسایی قلبی
یکی دیگر از مطالعات جدید که با نام SUMMIT انجام شد، نشان داد که این دارو می‌تواند به برخی از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی کمک کند. این مطالعه شامل بیمارانی بود که با وجود عملکرد طبیعی قلب، در پر کردن بطن‌ها با خون مشکل داشتند – حالتی که به آن نارسایی قلبی با حفظ جزء جهشی (HFpEF) گفته می‌شود و اضافه‌وزن یکی از عوامل خطر آن است.
دکتر نانسی سوایزر، متخصص نارسایی قلبی در دانشگاه واشنگتن، توضیح می‌دهد:
“در این نوع نارسایی، خون در رگ‌ها جمع شده و باعث نشت مایعات به بافت‌ها می‌شود، مانند زمانی که پمپ تخلیه آب در زیرزمین شما به درستی کار نکند.”
این وضعیت می‌تواند باعث مشکلات تنفسی، احساس خفگی، خستگی شدید و تورم پاها شود.
نتایج آزمایش SUMMIT
در این آزمایش، بیش از ۷۰۰ بیمار چاق مبتلا به نارسایی قلبی مورد بررسی قرار گرفتند:
- در گروهی که تیرزپاتاید دریافت کردند، ۱۰ درصد از بیماران دچار وخامت وضعیت قلبی یا مرگ ناشی از مشکلات قلبی شدند.
- در حالی که این میزان در گروه دارونما ۱۵ درصد بود.
هرچند این دارو میزان مرگ‌ومیر کلی را کاهش نداد، اما کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید. افرادی که تیرزپاتاید مصرف کردند، توانستند مسافت بیشتری راه بروند و در نظرسنجی‌های کیفیت زندگی، امتیازات بالاتری ثبت کردند.
دکتر کلاید ینسی، متخصص قلب در دانشگاه نورث‌وسترن، اشاره می‌کند که بسیاری از بیماران مسن‌تر بیشتر از طول عمر، به بهبود کیفیت زندگی علاقه دارند.
او می‌گوید:
“بیماران به من نمی‌گویند که می‌خواهند عمر طولانی‌تری داشته باشند. آن‌ها می‌گویند: ‘می‌خواهم حال بهتری داشته باشم، با نوه‌هایم بازی کنم و با همسرم پیاده‌روی کنم.'”
چگونه داروهای GLP-1 به سلامت قلب کمک می‌کنند؟
تحقیقات نشان داده‌اند که داروهای GLP-1 مستقیماً بر سلامت قلب تأثیر مثبت دارند و این اثرات صرفاً ناشی از کاهش وزن نیستند.
- در سال ۲۰۲۳، یک مطالعه گسترده نشان داد که سمگلوتاید خطر سکته قلبی و مغزی را کاهش می‌دهد، و این اثر قبل از آن‌که کاهش وزن قابل‌توجهی رخ دهد، مشاهده شد.
- در مطالعه SUMMIT، تصویربرداری MRI نشان داد که بیماران چربی کمتری در اطراف قلب خود دارند و وزن قلب آن‌ها کاهش یافته است.
محدودیت‌ها و چالش‌های مصرف تیرزپاتاید
با وجود مزایای بالقوه، این دارو با برخی محدودیت‌ها همراه است:
عوارض جانبی: اسهال، حالت تهوع، یبوست و استفراغ.
قطع مصرف: تا نیمی از افراد مصرف دارو را ظرف یک سال متوقف می‌کنند، زیرا یا تحمل عوارض را ندارند، یا به دارو دسترسی ندارند، یا هزینه آن زیاد است.
اثر بازگشتی: کاهش وزن و بهبود وضعیت قلبی ممکن است با قطع دارو برگشت‌پذیر باشند.
آینده تحقیقات درباره تیرزپاتاید
آزمایش‌های بیشتری برای بررسی تأثیرات این دارو در حال انجام است. یکی از آن‌ها، SURPASS-CVOT، قرار است تا اواسط ۲۰۲۵ به پایان برسد و اطلاعات بیشتری درباره تأثیر تیرزپاتاید بر بیماری‌های قلبی ارائه دهد.
دکتر میلتون پاکر، متخصص قلب در مرکز پزشکی بیلور، توضیح می‌دهد:
“همان‌طور که کاهش وزن با قطع دارو متوقف می‌شود، فواید قلبی آن نیز ممکن است از بین برود.”
نتیجه‌گیری
تیرزپاتاید به‌عنوان یک داروی کاهش وزن، در حال تبدیل شدن به یک ابزار قدرتمند برای پیشگیری از دیابت و بهبود وضعیت بیماران نارسایی قلبی است. اما برای استفاده مؤثر و ایمن، بیماران باید تحت نظر پزشکان قرار گیرند و عوارض و اثرات طولانی‌مدت آن بررسی شود.
دکتر یانوفسکی تأکید می‌کند که بیماران باید توسط یک پزشک آگاه از سابقه پزشکی آن‌ها تحت مراقبت قرار گیرند و فقط از منابع معتبر، نه نسخه‌های اینترنتی، این دارو را تهیه کنند.
:Reference
Gundersen, V. (2024). GLP1R in Parkinson’s Disease. Clinicaltrials.gov. ID: NCT03659682. Accessed October 16, 2024
Jastreboff, A. M. (2023). Triple–Hormone-Receptor Agonist Retatrutide for Obesity — A Phase 2 Trial. New England Journal of Medicine, 389, 514. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2301972
Atri, A., et al. (2022). evoke and evoke+: design of two large-scale, double-blind, placebo-controlled, phase 3 studies evaluating the neuroprotective effects of semaglutide in early Alzheimer’s disease. Alzheimer’s & Dementia, 18, e062415. https://doi.org/10.1002/alz.062415
