یائسگی یکی از مراحل طبیعی زندگی زنان است که معمولاً در دهه‌های پنجم و ششم زندگی رخ می‌دهد. با این حال، این تغییرات هورمونی می‌توانند چالش‌های متعددی از جمله گرگرفتگی، تعریق شبانه و اختلالات خواب ایجاد کنند. طبق مطالعات، حدود ۸۰ درصد از زنان در دوران انتقال به یائسگی دچار گرگرفتگی می‌شوند، که می‌تواند به طور جدی کیفیت زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
یک درمان جدید برای کاهش گرگرفتگی و بهبود خواب
یک داروی جدید غیرهورمونی به نام الینزانتانت امیدی تازه برای زنانی است که از گرگرفتگی ناشی از یائسگی رنج می‌برند. این دارو نه تنها به کاهش دفعات و شدت گرگرفتگی کمک می‌کند، بلکه بهبود کیفیت خواب را نیز به همراه دارد. در دو آزمایش بالینی فاز ۳، اثربخشی این دارو در مقایسه با دارونما ارزیابی شد و نتایج چشمگیری به دست آمد.
نتایج آزمایش‌های بالینی: کاهش سریع و پایدار گرگرفتگی
در این آزمایش‌ها، تأثیر الینزانتانت در دو بازه زمانی کوتاه‌مدت (۴ هفته) و بلندمدت (۱۲ هفته و ۲۶ هفته) بررسی شد:
- کاهش محسوس در هفته چهارم: بسیاری از زنان شرکت‌کننده که این دارو را مصرف کردند، تا هفته چهارم کاهش حداقل ۵۰ درصدی در تعداد دفعات گرگرفتگی را گزارش دادند.
- بهبود پایدار در هفته دوازدهم: بیش از ۷۰ درصد از زنان که الینزانتانت را مصرف کرده بودند، کاهش چشمگیری در گرگرفتگی تجربه کردند، در حالی که در گروه دارونما این مقدار تنها ۴۰ درصد بود.
- نتایج قابل‌توجه در هفته ۲۶: پس از تغییر گروه دارونما به گروه مصرف دارو، میزان کاهش گرگرفتگی در این شرکت‌کنندگان نیز افزایش یافت، به طوری که ۸۲ درصد از افرادی که از ابتدا دارو را مصرف کرده بودند و بیش از ۸۴ درصد از کسانی که از دارونما به دارو تغییر داده شدند، کاهش حداقل ۵۰ درصدی در دفعات گرگرفتگی را گزارش کردند.
- بهبود کیفیت خواب: بسیاری از زنان تحت درمان با الینزانتانت، بهبود چشمگیری در کیفیت خواب خود گزارش دادند، که یکی از مشکلات شایع در دوران یائسگی محسوب می‌شود.
الینزانتانت چگونه اثر می‌کند؟
گرگرفتگی عمدتاً به دلیل کاهش سطح استروژن و تأثیر آن بر هیپوتالاموس (مرکز تنظیم دمای بدن در مغز) ایجاد می‌شود. درمان‌های هورمونی برای کاهش این علائم مؤثرند، اما همه زنان به دلیل شرایط پزشکی خاص یا نگرانی‌های مربوط به عوارض جانبی، نمی‌توانند از این روش استفاده کنند.
تحقیقات جدید نشان داده‌اند که گروهی از نورون‌های هیپوتالاموس به نام نورون‌های KNDy در این فرآیند نقش مهمی دارند. الینزانتانت با مسدود کردن گیرنده‌های خاص روی این نورون‌ها، مانع از ارسال سیگنال‌های غیرطبیعی دمایی می‌شود. این اثر، باعث کاهش گرگرفتگی و بهبود دمای بدن در زنان یائسه می‌شود. علاوه بر این، دارو از طریق تأثیر بر گیرنده‌های مرتبط با خواب، موجب بهبود کیفیت خواب نیز می‌شود.
مزایای الینزانتانت نسبت به درمان‌های دیگر
۱. غیرهورمونی بودن: بسیاری از درمان‌های مؤثر برای گرگرفتگی بر پایه استروژن هستند که ممکن است خطراتی مانند افزایش احتمال لخته شدن خون و سرطان‌های وابسته به هورمون را به همراه داشته باشند. الینزانتانت این مشکل را ندارد. 2. اثر سریع: کاهش گرگرفتگی در مدت کوتاه چهار هفته، که نشان‌دهنده اثربخشی فوری این دارو است. 3. بهبود کیفیت خواب: برخلاف بسیاری از داروهای دیگر که صرفاً گرگرفتگی را کاهش می‌دهند، این دارو خواب را نیز بهبود می‌بخشد. 4. ایمنی مناسب: اگرچه تحقیقات بیشتری برای بررسی ایمنی طولانی‌مدت این دارو مورد نیاز است، اما در آزمایش‌های کنونی، عوارض جانبی جدی گزارش نشده است.
مطالعات آینده و کاربردهای بالقوه
در حال حاضر، مطالعات بیشتری برای ارزیابی ایمنی طولانی‌مدت الینزانتانت در حال انجام است. علاوه بر این، محققان در حال بررسی کاربرد این دارو برای زنانی هستند که تحت درمان سرطان سینه وابسته به هورمون قرار دارند، زیرا این گروه از بیماران به دلیل منع مصرف استروژن، گزینه‌های درمانی محدودی دارند.
جمع‌بندی: آینده‌ای روشن برای درمان گرگرفتگی
گرگرفتگی یکی از چالش‌های بزرگ دوران یائسگی است که می‌تواند زندگی روزمره زنان را مختل کند. داروی جدید الینزانتانت با تأثیرات مثبت خود، امید تازه‌ای برای زنانی که از این علائم رنج می‌برند، به همراه دارد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که این دارو نه‌تنها تعداد و شدت گرگرفتگی را کاهش می‌دهد، بلکه کیفیت خواب را نیز بهبود می‌بخشد.
دکتر تالیا سوبل، متخصص سلامت زنان در کلینیک مایو، تأکید می‌کند: «الینزانتانت یک درمان غیرهورمونی جدید و امیدبخش است. بسیاری از زنان مبتلا به گرگرفتگی و علائم دیگر یائسگی درمان مناسبی دریافت نمی‌کنند، اما گزینه‌های ایمن و مؤثری، هم هورمونی و هم غیرهورمونی، وجود دارند که می‌توانند کیفیت زندگی زنان را بهبود ببخشند.»
با پیشرفت تحقیقات، احتمالاً در آینده نزدیک، الینزانتانت به عنوان یک گزینه درمانی رسمی و مؤثر برای زنان یائسه معرفی خواهد شد.
:Reference
Pinkerton, J. V., et al. (2024, August 22). Elinzanetant for the treatment of vasomotor symptoms associated with menopause. Journal of the American Medical Association. https://doi.org/10.1001/jama.2024.14618
Christ, J. P., Navarro, V. M., & Reed, S. D. (2023, October 3). Nonhormonal therapies for menopausal vasomotor symptoms. Journal of the American Medical Association, 330, 1278. https://doi.org/10.1001/jama.2023.15965
Faubion, S. S., et al. (2022, July). The 2022 hormone therapy position statement of The North American Menopause Society. Menopause, 29, 767. https://doi.org/10.1097/GME.0000000000002028
Avis, N. E., et al. (2015, April). Duration of menopausal vasomotor symptoms over the menopause transition. JAMA Internal Medicine, 175, 531. https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2014.8063
