محققان دانشگاه کوئینزلند موفق به توسعه‌ی یک کلاس جدید از مسکن‌های خوراکی شده‌اند که بر پایه هورمون پپتیدی اکسی‌توسین ساخته شده و می‌تواند دردهای مزمن شکمی را سرکوب کند.
دکتر مارکوس موتنتالر از مؤسسه زیست‌شناسی مولکولی دانشگاه کوئینزلند سرپرستی این تیم تحقیقاتی را بر عهده داشت. آن‌ها با تغییر ساختار شیمیایی اکسی‌توسین توانستند آن را در محیط گوارشی پایدار کنند، چرا که مطالعات قبلی نشان داده بود این هورمون می‌تواند برای درمان دردهای شکمی مؤثر باشد.
نیاز فوری به درمان‌های جدید برای دردهای گوارشی
دکتر موتنتالر بیان کرد که بیماری‌های گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و بیماری‌های التهابی روده (IBD) باعث ایجاد دردهای مزمن می‌شوند که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
او توضیح داد: «این نوع درد در طول زندگی، تا ۱۵ درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و درمان‌های موجود عمدتاً شامل داروهای ضدالتهابی و مخدرها هستند که می‌توانند عوارض جانبی و اعتیاد ایجاد کنند.»
هدف این پژوهش، توسعه‌ی داروهایی است که علاوه بر اثربخشی بالا، عوارض جانبی کمی داشته باشند. پپتیدها از جمله مولکول‌هایی هستند که خواص درمانی فوق‌العاده‌ای دارند، اما تقریباً تمامی داروهای پپتیدی باید به‌صورت تزریقی مصرف شوند، زیرا در محیط گوارشی سریع تجزیه می‌شوند.
چطور اکسی‌توسین را به یک داروی خوراکی تبدیل کردند؟
اکسی‌توسین یک هورمون پپتیدی است که در مغز تولید می‌شود و به هورمون عشق معروف است، زیرا در ایجاد پیوندهای عاطفی، همدلی و اعتماد نقش دارد. علاوه بر این، اکسی‌توسین هورمون کلیدی تحریک انقباضات رحمی در زمان زایمان و تسهیل ترشح شیر در دوران شیردهی است.
محققان در این پژوهش، قسمت‌هایی از ساختار اکسی‌توسین را که به سرعت توسط آنزیم‌های گوارشی تجزیه می‌شود، شناسایی و اصلاح کردند.
دکتر موتنتالر توضیح داد: «ما با استفاده از شیمی دارویی، ساختار اکسی‌توسین را طوری تغییر دادیم که در محیط گوارشی پایدار بماند، اما همچنان قادر به فعال‌سازی گیرنده اکسی‌توسین باشد.»
نتیجه‌ی این کار، تولید یک کلاس جدید از مولکول‌های پایدار و فعال بود که در معده و روده تجزیه نمی‌شوند و بنابراین می‌توان آن‌ها را به‌صورت خوراکی مصرف کرد.
تأثیر داروی جدید در کاهش دردهای شکمی
تحقیقات نشان داد که این مولکول‌های جدید در روده بزرگ عمل می‌کنند و نیازی به عبور از دیواره‌ی روده و ورود به جریان خون ندارند تا دردهای شکمی را کاهش دهند.
این موضوع یک مزیت مهم دارد:
کاهش خطر عوارض جانبی در سایر بخش‌های بدن، برخلاف بسیاری از داروهای سیستمیک که کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
دکتر موتنتالر تأکید کرد: «این یک روش درمانی بسیار ایمن است، زیرا احتمال بروز عوارض جانبی سیستمیک را کاهش می‌دهد. این رویکرد کاملاً جدیدی برای جلوگیری از درد است.»
برنامه‌های آینده: توسعه داروهای جدید برای بیماری‌های گوارشی
اکنون محققان به دنبال سرمایه‌گذاران برای تسریع مطالعات پیش‌بالینی هستند تا این داروی جدید را به مراحل آزمایشات بالینی انسانی برسانند.
دکتر موتنتالر در پایان گفت: «حالا که موفق شدیم پپتیدها را پایدار کنیم، در حال بررسی سایر داروهای گوارشی برای بهبود گزینه‌های درمانی بیماری‌های دستگاه گوارش هستیم. این حوزه، یک نیاز پزشکی برآورده‌نشده است.»
:Reference
Kremsmayr, T., Schober, G., Kaltenböck, M., Hoare, B. L., Brierley, S. M., & Muttenthaler, M. (2024). Oxytocin analogues for the oral treatment of abdominal pain. Angewandte Chemie Internation Edition. https://doi.org/10.1002/anie.202415333
