یک داروی جدید بر پایه طلا می‌تواند رشد تومورها را در حیوانات تا ۸۲ درصد کاهش دهد و نسبت به داروهای شیمی‌درمانی استاندارد، سلول‌های سرطانی را هدفمندتر مورد حمله قرار دهد. این نتیجه‌ی مطالعه‌ای است که توسط محققان استرالیایی و هندی انجام شده است.
مطالعه‌ای که توسط دانشگاه RMIT و در ژورنال اروپایی شیمی دارویی منتشر شده، یک ترکیب جدید بر پایه طلا را معرفی می‌کند که ۲۷ برابر قوی‌تر از داروی شیمی‌درمانی استاندارد سیس‌پلاتین در مقابله با سرطان دهانه رحم در محیط آزمایشگاهی عمل کرده است.
این ترکیب همچنین ۳.۵ برابر در برابر سرطان پروستات و ۷.۵ برابر در برابر سلول‌های فیبروسارکوما مؤثرتر بود.
در مطالعات انجام‌شده بر روی موش‌ها، ترکیب طلایی رشد تومور سرطان دهانه رحم را تا ۸۲ درصد کاهش داد، در حالی که تأثیر سیس‌پلاتین تنها ۲۹ درصد بود.
امید به جایگزینی داروهای سرطان بر پایه پلاتین
پروفسور برجسته سورش بارگاوا از دانشگاه RMIT، که سرپرستی این پروژه را بر عهده دارد، این یافته‌ها را گامی امیدوارکننده در مسیر جایگزین‌های جدید برای داروهای سرطان بر پایه پلاتین دانست.
او گفت: «این ترکیبات جدید پتانسیل بالایی در مقابله با سرطان نشان داده‌اند و از نظر هدف‌گیری سلول‌های سرطانی، عملکرد بهتری نسبت به درمان‌های فعلی دارند.»
این داروی مبتنی بر طلا در حال حاضر تحت ثبت اختراع در ایالات متحده محافظت شده و برای توسعه بیشتر و استفاده در کاربردهای بالینی آماده است.
درمان هدفمندتر و با سمیت کمتر
طلا به دلیل واکنش‌پذیری کم، به عنوان نجیب‌ترین فلز شناخته می‌شود و این ویژگی باعث شده که در ساخت جواهرات و سکه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. اما ترکیب طلایی استفاده‌شده در این مطالعه، شکلی شیمیایی اصلاح‌شده به نام طلای (I) است که به‌گونه‌ای طراحی شده تا واکنش‌پذیر و فعال از نظر زیستی باشد.
این ترکیب شیمیایی اصلاح‌شده به گونه‌ای طراحی شده که بتواند با آنزیم تیوردوکسین ردوکتاز که در سلول‌های سرطانی به مقدار زیادی یافت می‌شود، تعامل داشته باشد. با مسدود کردن فعالیت این پروتئین، این ترکیب طلایی باعث از کار انداختن سلول‌های سرطانی قبل از تکثیر و مقاوم شدن در برابر داروها می‌شود.
پروفسور بارگاوا تأکید کرد که این روش عوارض جانبی سمی داروهای مبتنی بر پلاتین، مانند سیس‌پلاتین را کاهش می‌دهد، چرا که سیس‌پلاتین مستقیماً DNA را هدف قرار می‌دهد و در نتیجه هم به سلول‌های سالم و هم به سلول‌های سرطانی آسیب می‌زند.
او افزود: «ترکیب طلایی جدید، علاوه بر هدف‌گیری سلول‌های سرطانی، سمیت کمتری در بدن ایجاد می‌کند و نویدبخش درمان‌هایی مؤثرتر و کم‌خطرتر در آینده است.»
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم این ترکیب طلایی، پایداری بیشتر آن نسبت به نمونه‌های قبلی است که باعث می‌شود دارو در مسیر رسیدن به تومور دچار تغییرات ناخواسته نشود.
دو روش حمله به سرطان: مسدود کردن آنزیم‌ها و جلوگیری از رشد عروق خونی تومور
پروفسور ماگدالنا پلبانسکی، که از دیگر سرپرستان این پروژه است، گفت که این ترکیب طلایی علاوه بر مسدود کردن فعالیت پروتئینی، یک سلاح دیگر نیز در مبارزه با سرطان دارد.
در مطالعات انجام‌شده روی ماهی‌های زبرا، این ترکیب توانست از ایجاد رگ‌های خونی جدید که برای رشد تومورها ضروری هستند، جلوگیری کند.
این اولین باری بود که یکی از ترکیبات طلایی این تیم، اثر ضد آنژیوژنز (جلوگیری از رشد عروق خونی جدید) را نشان می‌داد.
توانایی این دارو در استفاده هم‌زمان از این دو مکانیسم حمله به سرطان، در برابر انواع مختلف سلول‌های سرطانی تأیید شد؛ از جمله در سلول‌های سرطان تخمدان که به دلیل مقاومت بالا در برابر سیس‌پلاتین، درمان آن‌ها بسیار دشوار است.
پروفسور پلبانسکی اظهار داشت: «مقاومت دارویی یکی از چالش‌های بزرگ در درمان سرطان است. مشاهده‌ی تأثیر قوی این ترکیب طلایی بر سلول‌های سرطانی مقاوم به درمان، یک گام مهم در جهت مقابله با سرطان‌های عودکننده و متاستازها محسوب می‌شود.»
همکاری استرالیا و هند در تحقیقات سرطان
تیم تحقیقاتی RMIT با همکاری دانشمندان مؤسسه فناوری شیمیایی هند (IICT) در حیدرآباد و با حمایت مالی ۲ میلیون دلاری از صندوق تحقیقات راهبردی استرالیا-هند این پژوهش را انجام داده است.
دکتر سرینیواسا ردی، که فارغ‌التحصیل برنامه دکترای مشترک بین RMIT و IICT بوده، نویسنده اول این مطالعه است و نقش فعالی در این پروژه ایفا کرده است.
از سوی دیگر، دکتر روچیکا اوجها که از محققان ارشد RMIT است، در رهبری گروه مهندسی مولکولی تحت نظر پروفسور بارگاوا نقش دارد و تحقیقات روی داروهای مبتنی بر طلا را برای آینده ادامه می‌دهد.
بارگاوا در مورد این همکاری بین‌المللی گفت: «ترکیب تخصص علمی و زیرساخت‌های فنی استرالیا و هند، نقشی کلیدی در پیشرفت این تحقیقات ایفا کرده است.»
طلا: از طب سنتی هند تا داروی نوین سرطان
طلا برای قرن‌ها در طب آیورودا در هند به دلیل خواص درمانی‌اش مورد استفاده قرار گرفته است.
امروزه درمان‌های سرطان بر پایه طلا در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفته‌اند، از جمله بازطراحی داروی ضدالتهابی اورانوفین که اکنون در آزمایشات بالینی برای درمان سرطان بررسی می‌شود.
بارگاوا در این زمینه گفت: «ما می‌دانیم که طلا به‌راحتی توسط بدن انسان پذیرفته می‌شود و هزاران سال در درمان بیماری‌ها استفاده شده است. در واقع، طلا در بازار آزموده شده، اما هنوز از نظر علمی تأیید نشده است.»
او افزود: «ما در حال ارائه‌ی شواهد علمی برای این موضوع هستیم و در عین حال ترکیبات جدیدی را طراحی می‌کنیم که بتوانند خواص درمانی طبیعی طلا را تقویت کنند.»
حمایت صنعت از تحقیقات روی داروهای مبتنی بر طلا
تحقیقات مداوم RMIT در این حوزه، توجه صنعت طلا را نیز جلب کرده است.
در اکتبر گذشته، شرکت ABC Bullion، یکی از زیرمجموعه‌های گروه Pallion، متعهد شد که سالانه ۲۵۰ گرم طلای خالص استرالیایی به ارزش بیش از ۳۰,۰۰۰ دلار استرالیا را برای حمایت از این پژوهش اهدا کند.
همچنین نمایندگانی از سومین تولیدکننده بزرگ طلای کانادا، Agnico Eagle Mines، از آزمایشگاه‌های RMIT بازدید کرده‌اند تا درباره فرصت‌های همکاری تحقیقاتی گفتگو کنند.
بارگاوا در پایان گفت: «این حمایت‌ها نشان‌دهنده‌ی تأثیر علمی و اجتماعی تحقیقات ما است. این تنها یک کشف علمی نیست، بلکه گامی به سوی حل یک چالش جهانی در حوزه سلامت است، و بسیاری می‌خواهند بخشی از این پیشرفت باشند.»
:Reference
Reddy, T. S., Privér, S. H., Ojha, R., Mirzadeh, N., Velma, G. R., Jakku, R., Hosseinnejad, T., Luwor, R., Ramakrishna, S., Wlodkowic, D., Plebanski, M., & Bhargava, S. K. (2025). Gold(I) complexe of the type [AuL{κC-2-C6H4P(S)Ph2}] [L = PTA, PPh3, PPh2(C6H4-3-SO3Na) and PPh2(2-py)]: Synthesis, characterisation, crystal structures, and In Vitro and In Vivo anticancer properties. European Journal of Medicinal Chemistry, 281, 117007. https://doi.org/10.1016/j.ejmech.2024.117007
